NACH
gerechtsgebouw Amsterdam
Een geweldig groot en groots project met ruim 3.000 m2 akoestische wanden verdeeld over 25 zittingszalen.
Hoe is Alphenberg tot akoestische oplossingen gekomen?
Dat leer verzachtend en brandvertragend werkt weet Alphenberg maar al te goed na meer dan 10 jaar ervaring op het gebied van leer toepassingen in het interieur. Maar het ontwikkelen en maken van akoestische wanden die voldoen aan de gevraagde waardes is een ander punt. Toch was het iets waar Alphenberg kansen zag. En zo ontstond een product waarvan we binnen een jaar al kunnen zeggen dat het onze verwachtingen ver heeft overtroffen. Dat zo’n proces tot het ontwikkelen van een hoogwaardig product niet altijd over rozen loopt moge duidelijk zijn. Complexe materie vraagt nou eenmaal om verder te kijken. En dan is visuele schoonheid de extra uitdaging.
NACH gerechtsgebouw amsterdam (New Amsterdam Court House)
In juni 2019 werden wij benaderd om een probleem op te lossen dat was ontstaan tijdens de ontwikkeling van de bouw van het NACH. Het gerechtsgebouw in Amsterdam aan de Parnassusweg. De Firma Borrenbergs uit Eersel, die verantwoordelijk is voor onderhoud en levering van raamdecoraties in de nieuwe rechtbank, vroeg of we een groot project aan zouden kunnen. Er waren namelijk problemen met beoogde bekleding van de wanden in alle zittingszalen. Deze wanden, op basis van een techniek die niet voldeed aan de vereiste brandveiligheid, waren niet door de gevraagde testen gekomen en dus afgekeurd.
(Ter informatie: Zo kan bijvoorbeeld 1 paneel, bekleed met brandvertragende materialen, hoog scoren in een test [aangeduid als brandklasse A]. Maar het gaat natuurlijk ook om de verbinding tussen de panelen. Zeer essentieel in dit geval omdat het enorme oppervlaktes betrof. Zo kan het dus zijn dat 3 gecombineerde producten met brandklasse A tezamen niet verder komen dan klasse D of zelfs E.)
De volgende vraag was of wij wel een oplossing zouden hebben voor dit probleem.
Wij waren al bezig met de ontwikkeling van akoestische panelen maar eerlijkheidshalve kunnen we zeggen dat de resultaten nog niet toereikend waren voor dit project. De algehele sfeer van de bouw van het zeer complexe pand in Amsterdam, dat aan veel, heel veel verschillend eisen moest voldoen, gaf gelukkig ruimte om de ontwikkeling van akoestische panelen te combineren met de realisatie. In de rechtbank komen drie werelden samen, die tegelijkertijd strikt gescheiden moeten blijven: de rechterlijke macht, de gehechten en de bezoekers. Het Rijksvastgoedbedrijf wilde desondanks een transparant gebouw, zonder aan de veiligheid van medewerkers en bezoekers in te boeten. Een goede akoestiek in de rechtszalen is daar zeker een belangrijk onderdeel van.
De uitgangspunten voor ons waren duidelijk
Konden wij voldoen aan de gevraagde waarde voor de brandklasse en aan een dito waarde voor de akoestiek.
We gingen in gesprek met opdrachtgever Kaan architecten uit Rotterdam. Kaan is onderdeel van het consortium NACH en is een wereldwijd opererend bedrijf, gespecialiseerd in grootschalige projecten met de nadruk op functionaliteit, wat overigens perfect past bij het uitgangspunt voor NACH: ‘alles is bedoeld om het functioneren te ondersteunen.’
Wij hebben toen een aantal opties laten zien waaronder het door ons zelfgemaakte geperforeerde leer. Maar ook een frame met daarop rechte, met leer omklede vormen, die deden denken aan een radiator. Bij het finetunen van die laatste variant ontstond het idee om de latten halfrond te maken alsof het gehalveerde bezemstelen zijn.
BROOM is de naam, met een knipoog uiteraard maar als je het ziet snap je direct waarom.
BROOM is de naam die we logischerwijs aan dit product hebben gegeven
Met een knipoog uiteraard maar als je het ziet snap je direct waarom. BROOM bestaat uit een brandvertragend MDF-frame waarop een firet-doek in de juiste kleur is gespannen waarop de met leer omklede halfronde latten zijn bevestigd. De vraag was namelijk om het leer ton-sur-ton op de achtergrond te monteren om zo een nog mooier en rustiger uitstraling te creëren. De ondergrond werd bovendien voorzien van een laag steenwol, dat het absorberen van het geluid zeer ten goede komt en ook weer sterk brandvertragend werkt.
Het testen volgde
En we kunnen zeggen: de uitslag was boven verwachting. In plaats van alfa 0,45 haalden we, in tegenstelling tot de verwachting van de akoestische adviseur van Peutz, een resultaat van 0,70. In de testfase ontwikkelden we ook, voor nog verdere optimalisatie, een flexibel systeem om zo de perfecte onderlinge afstand van de leren balkjes te meten. De brandtest leverde uiteindelijk brandklasse C op wat weliswaar onvoldoende is voor een hotelkamer maar voor het gebruik in de rechtbank voldeed het aan de gevraagde norm.
Kwaliteit heeft een prijs
De volgende fase was die van het plaatsen van de BROOM-panelen in de proefkamer. Dat bleek iets complexer dan gedacht want ondanks de verwachtte standaard maatvoering bleek er weinig standaard te zijn. Elementen als deuren, domotica en de vele spionnetjes in de deuren zorgden ervoor dat ‘standaard’ steeds meer vervangen werd door ‘maatwerk’. Het maken van het product bleek toch erg complex en daarmee tijdrovend.
Nico Wevers, ontwerpleider van het project geeft in eigen woorden de sfeer aan waar meerdere meewerkend partijen tegenaan liepen:
“De ambitie die we als team voor dit project hadden was echt torenhoog. Dat heeft ervoor gezorgd dat we een enorme kwaliteit hebben gehaald, maar ook dat we een heel ingewikkelde puzzel moesten oplossen. Dat is de interessante en letterlijke paradox die in dit project zit: er is enorm veel complexe techniek nodig om het heel simpel te houden.”
Ook al was de hele proefkamer niet op tijd af, er was voldoende vertrouwen en resultaat opgebouwd om te metingen te verrichten. En op basis daarvan heeft opdrachtgever Rijksvastgoedbedrijf, akkoord gegeven. In samenspraak met Heijmans, bouwuitvoerder, is daarna besloten verder te gaan. Tijd en geld zijn in zo’n situatie Koning en Keizer van een project. Of je op zo’n moment nog keus hebt om door te gaan? En of het zal opleveren waar je aanvankelijk van uit bent gegaan of waar je op hebt gehoopt? Ja, dat is een onzeker en heel spannend moment.
Covid-roet in het eten
De kleuren werden doorgenomen, het materiaal ingekocht en toen was daar de onaangekondigde bezoeker genaamd Corona… Materiaal uit Frankrijk kon niet geleverd worden, maatwerk uit Warschau mocht de grens niet over… investeringen die in de wacht stonden… een drama wat niet alleen ons maar het hele project trof. Er was gelukkig begrip van alle meewerkende partijen maar ook spanning. Gezonde en uitdagende spanning, dat wel.
Kleur en natuurlijke materialen
Wanneer je zo’n groot oppervlak mag bekleden kom je in tegenstelling tot kleinere projecten ook weer nieuwe uitdagingen tegen. Bijvoorbeeld de kleur. Leer is een natuurproduct en geen huid is gelijk.
Het kleuren van leer is altijd afhankelijk van o.a. omgevingstemperatuur, vochtigheid en licht. Simpelweg factoren die je bij een grote partij huiden minder goed kunt controleren. Het laten matchen van de juiste kleur met de juiste afmetingen per vertrek was daarom een logistieke uitdaging op zich.
En dan is het zover
Een definitief akkoord kwam op het opgeleverde project. En met gepaste trots zeggen we dan: met de complimenten van Heijmans.
Wat heeft dit project ons gebracht
Vooral veel druk om te beginnen. Een product ontwikkelen met zo’n hoge verwachting is gewoon heel spannend.
Maar uiteindelijk hebben we iets kunnen maken dat een totaal nieuwe divisie toevoegt aan het begrip akoestiek. Toepasbaar op zowel wanden als plafonds. En dat een akoestische oplossing werkt èn oogstrelend kan zijn, is een kwaliteit van Alphenberg.
Het in een later stadium instappen in het proces was een extra drempel
Maar de gedrevenheid waarmee we zijn begonnen en die we goed hebben doorgezet is het geheim van het succes. Het heeft er ook voor gezorgd dat we een beetje boven onszelf zijn uitgestegen. We kregen zowel verantwoordelijkheid als beslissingsbevoegdheid, en dan zie je dat je als team alles kunt oplossen.
Consortium NACH (New Amsterdam Court House) tekende voor ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en exploitatie van de nieuwe rechtbank aan de Parnassusweg in Amsterdam. NACH is een samenwerking tussen Macquarie Capital, ABT, DVP, KAAN Architecten, Heijmans en Facilicom.
