De voormalige Koninklijke Verenigde Leerfabrieken (KVL) in het Brabantse Oisterwijk

Leren wand met bouwkundige allure

Alphenberg kreeg in 2019 de vraag mee te denken over de invulling voor de wanden die van oorsprong buitenwanden waren maar bij de transformatie van het KVL-gebouw binnenwanden zouden worden.

Dat deze vraag bij Alphenberg terechtkwam, is geen toeval. Eerder uitgevoerde projecten die met groot succes zijn gerealiseerd door ons zijn bijvoorbeeld NACH, het nieuwe gerechtsgebouw aan de Zuidas in Amsterdam. En het provinciehuis in Antwerpen. Beide enorme projecten zijn met een looptijd van meer dan een jaar, zeer succesvol opgeleverd!

Leren tegels zijn de verbinding in de tijd

Het terrein van de voormalige Koninklijke Verenigde Leerfabrieken (KVL) in het Brabantse Oisterwijk is een unieke plek. In de jaren ’20 van de vorige eeuw begon hier het succesverhaal van Europa’s grootste leerfabriek. Nu ruim honderd jaar later is het terrein een multifunctionele hotspot met volop ruimte voor wonen, werken en ontspanning. De keuze voor leer op de voormalige buitenwand had om die reden een duidelijke voorkeur.

Broek/Bakema architecten transformeerden het U-gebouw tot een bijzonder sfeervol en multifunctioneel complex.

Wat was de vraag

KVL staat bekend als één van de meest interessante historische fabriekscomplexen in Nederland. De oude glorie en de rijke geschiedenis komt je overal in het gebouw nog tegen.

De oude rode bakstenen muren in het, inmiddels met een glazen overkapping afgedekte atrium, waren de uitdaging voor Alphenberg.

Los van de wens on leer te gebruiken werden wij gevraagd mee te denken en met een voorstel te komen op basis van twee duidelijke wensen. Het moest vlekkeloos passen in de oude industriële stijl met maar het moest ook een sterke akoestische werking hebben. Je kunt je voorstellen dat zo’n grote ruimte met harde materialen enorm veel galm geeft.

En hoe heeft Alphenberg dit opgelost?

Er werden twee opties gepresenteerd. De eerste was naar aanleiding van het project in Antwerpen en de tweede was er een die door onszelf op maat en met waardering voor de oude industriële stijl is ontwikkeld. Het patroon van de bakstenen muren vormde de basis voor de panelen. Daarop werden een soort ‘kussentjes’ gemonteerd die achtereenvolgens omkleed werden met geperforeerd leer. Daarmee voldeed de tegel aan meer dan alle wensen. Qua vorm prachtig in harmonie en wat betreft de akoestiek: een wereld van verschil. Het geeft het atrium de atmosfeer van rust en geborgenheid. Zonder deze akoestische panelen zou het hol en onrustig hebben geklonken.

Waar lag de grootste uitdaging?

Je moet je voorstellen dat in zo’n casco complex van een oud gebouw van meer dan 100 jaar, geen standaard en rechte maatvoering is gebruikt. En omdat de perforatie van het leer, het stippeltjespatroon, door moest lopen ontkwamen we er niet aan iedere tegel op maat te maken. Nou, iedere tegel is overdreven maar binnen de 400 panelen zijn zeker 20 varianten. Met name de hoeken waren een zeer complexe opgave. Het resultaat mag zeker gezien worden. Alsof het altijd zo is geweest. En voor de scherpe kijker gaat er dan toch een wereld van verbazing open wanneer ze ontdekken dat leer niet alleen de hoofdrol speelde 100 jaar geleden maar dat het nu, weliswaar op een andere manier, maar toch ook weer een hoofdrol heeft in dit ensemble van oud naar nieuw.

Project U-gebouw KVL

Locatie Oisterwijk, Nederland

Opdrachtgever Polimeks

BVO 13600 m²

Start ontwerp 2018

Oplevering 2022

Architect ir. Aldo Vos, Ir. Ruud van Ginneken

Projectcoördinator Ir. Inge van Zuijlen

Technisch ontwerp Ing. Guido Hartman, Bouke den Ouden Ir. Marc den Heijer

Interieurarchitect Ir. Tessa Barendrecht (m.u.v. hotelinterieur)

Omschrijving Transformatie van U-gebouw naar een multifunctioneel gebouw op terrein van voormalige Koninklijk Verenigde Lederfabriek. In samenwerking met Polimeks (opdrachtgever), Huygen (installaties en bouwfysica) en Tielemans (constructie)

Fotografie Peter Baas